Nog niet zo lang geleden was de vraag wat beter was, hulp of handel, een brandende kwestie. Deze discussie lijkt inmiddels beslecht te zijn in het voordeel van handel. Het onderwerp sluit goed aan bij mijn belangstelling voor vrouwelijk ondernemerschap in Afrika. Een belangrijk kenmerk van succesvolle vrouwen is dat ze een groot netwerk van afhankelijken om zich heen hebben. Terwijl vaak gezegd wordt dat claims op hulp van familieleden succesvol ondernemerschap in de weg staan, slagen succesvolle onderneemsters er juist in dit netwerk in dienst te stellen van hun onderneming.
Vrouwelijk ondernemerschap in Afrika
Bij vrouwen en ondernemerschap gaat het beslist niet alleen over kleine bedrijfjes of het genereren van een minimum inkomen. Je hoeft je maar even over internet te surfen om voorbeelden tegen te komen van (middel)grote ondernemingen die door vrouwen zijn opgericht en worden geleid. Op de site businessinsider.com is bijvoorbeeld de top vijf van vrouwelijke Afrikaanse onderneemsters te vinden. Daarnaast zijn er uiteraard talloze meer of minder succesvolle ondernemers en onderneemsters. De culturele context waarbinnen deze mensen handelen, met de daarbij behorende gedragsregels en strategieën voor succes, verdienen meer aandacht van Nederlandse ontwikkelingsorganisaties dan ze tot nu toe krijgen.
De culturele context waarbinnen de ondernemers handelen, met de daarbij behorende gedragsregels en strategieën voor succes, verdienen meer aandacht van Nederlandse ontwikkelingsorganisaties dan ze tot nu toe krijgen.
Schaarse analyse succesfactoren
In literatuur die vanuit het perspectief van ontwikkelingssamenwerking is geschreven, gaat het vaak om de vraag welke kennis en vaardigheden aangeleerd zouden moeten worden en welke obstakels uit de weg geruimd zouden moeten worden. Analyses van factoren die hebben geleid tot het succes van geslaagde onderneemsters zijn uitermate schaars. Er is veel te weinig aandacht voor het feit dat in grote delen van het continent al eeuwen handel wordt gedreven. Hier had men kennelijk geen Westerse experts bij nodig.
Hulp of Handel
Vanuit ontwikkelingsorganisaties wordt ondernemerschap ook op andere manieren gestimuleerd. Eind december bezocht ik de door Cordaid georganiseerde ‘social ad-venture’. Op deze manifestatie presenteerden deelnemers plannen voor nieuwe bedrijven die een bijdrage kunnen leveren aan economische en sociale ontwikkeling. Geen subsidie of steun meer dus, maar organisaties die helemaal op eigen benen kunnen staan. Op de website staan mooie voorbeelden van interessante en zinnige initiatieven. Een ander voorbeeld is te vinden bij het ICCO, dat met de slogan ‘samen succesvol sociaal ondernemen’ Nederlandse bedrijven probeert te interesseren voor een partnerschap met bedrijven in ontwikkelingslanden. Goede initiatieven, alleen jammer dat er weinig aansluiting is met Afrikaans ondernemerschap.
Oproep
Zelf wil ik hier juist wel aandacht aan besteden. Daarom ben ik opzoek naar informatie over kleine ondernemingen in Nederland die, los van ontwikkelingsorganisaties, op eigen kracht en eigen initiatief, zakelijke relaties hebben met bedrijven in Afrika. Ik wil graag verder onderzoek doen naar hun werkwijze en hun ervaringen. Ik heb er al een aantal gevonden, maar tips hierover zijn van harte welkom.
Afbeelding: FMSC MarketPlace – Hope Again Women Ugandan Necklace, origineel van Feed My Starving Children (FMSC) op Flickr; Creative Commons licentie Attribution 2.0 Generic.
