Lichaamsversiering in de wereld

Lichaamsversiering

Over de hele wereld bestaan verschillende schoonheidsidealen. Van dik tot dun, lang of kort, donker en licht. Ook over lichaamsversiering bestaan andere voorkeuren. Zo houdt men in de ene cultuur van een patroon van littekens, zoals in verschillende Afrikaanse landen. In een andere cultuur zijn gezichtstatoeages mooi, zoals bij de Maori in Nieuw-Zeeland.

Met lichaamsversiering wordt het uiterlijk verandert. Dit kan simpel met voorwerpen, zoals sieraden, maar ook met lichamelijke ingrepen, zoals plastische chirurgie. Redenen hervoor zijn dat men het mooi vindt, maar ook als seksuele aantrekking, rites de passage, religieuze redenen, het horen bij een bepaalde groep, shockeren of zelfexpressie.

Voetbinding; lotusvoetjes (China)

Deze praktijk speelde zich voornamelijk af vanaf de tiende tot het begin van de twintigste eeuw. Het doel was om ascetische effecten te creëren bij het verkorten en vervormen van de voeten van vrouwen. De vrouwelijke voeten werden van jongs af aan ingebonden en werden dan niet meer dan tien tot vijftien centimeter lang; de voet werd ingezwachteld waardoor de voet werd gehinderd in de groei. De vier kleine tenen werden naar binnen geplooid en braken uiteindelijk waardoor ze onder de voet geschoven werden. De voeten ontwikkelden zich verkeerd, waardoor de meisjes de kuitspieren niet meer nodig hadden. Het gewicht verplaatste zich, waardoor lopen bijna onmogelijk werd, om van infecties nog maar niet te spreken!

Lotusvoeten werden onder andere gezien als statussymbool. Traditioneel werd het gebruikt voor meisjes uit hogere sociale klassen die geen zwaar lichamelijk werk mochten verrichten, maar door hun ingebonden voeten ook niet konden werken. Mannen vonden het sexy als vrouwen door deze lotusvoeten een waggelende manier van lopen hadden. Ook de voeten zelf vonden ze aantrekkelijk. Later werd het gebruik ook overgenomen door lagere klassen en waren gebonden voeten zelfs een voorwaarde om te kunnen trouwen.

Aan het begin van de twintigste eeuw kwam er veel protest van mensen binnen en buiten China. Zij vonden het een vorm van mishandeling en vonden dat vrouwen teveel zouden lijden. Sinds 1911/1912 is voetenbinding verboden.

Lipplaten (Ethiopië)

Een ronde lipplaat van klei of hout wordt ingebracht tijdens de puberteit van een meisje in Ethiopië. Als eerste wordt de lip gepiercet en wordt er een houten stokje doorheen gestoken. Wanneer de wond genezen is, wordt de lip opgerekt en komt er een plaatje in. Afhankelijk van hoe groot de vrouw het wil hebben, wordt het steeds verder opgerekt. Dit kan soms doorgaan tot er een diameter van meer dan twintig centimeter ontstaat. Om meer ruimte te creëren, worden vaak de voorste twee ondertanden verwijderd, wat praten en eten moeilijk maakt.

Het is niet helemaal duidelijk waarom ze gedragen worden, maar er bestaan wel een aantal theorieën. Een eerste theorie luidt dat het ontstaan is om te zorgen dat de slavenhandelaren deze vrouwen niet wilden, omdat ze dan onaantrekkelijk zouden zijn. Een andere theorie meldt dat het was om te laten zien hoe welvarend ze zijn; hoe groter de lipplaat, hoe meer de vrouw waard is en hoe groter dus de bruidsschat.

Ironisch is ook dat toerisme een rol speelt. De toerist wil ‘de ander’ zien en wanneer de stam van de Mursi lipplaten dragen, zijn de Ethiopiërs nog anders en dan betalen toeristen meer voor foto’s. Een passende documentaire hierbij is ‘Framing the Other’.

Nekringen (Myanmar)

Nekringen zijn metalen ringen die gedragen worden om de nek langer te maken in Myanmar. In werkelijkheid worden echter de schouders omlaag gedrukt, waardoor het lijkt alsof de nek langer is. Wanneer een meisje vijf jaar wordt, krijgt ze haar eerste ring om haar nek. Na tien jaar gaat het aantal ringen omhoog. Volwassen vrouwen dragen soms wel zo’n negen kilo ringen om hun nek, zonder hun nek te breken!

Niemand weet precies waar het gebruik vandaan komt. Volgens sommigen komt het uit een tijd dat tijgers dorpsbewoners aanvielen in hun nek. Dikke metalen ringen zorgden dan voor bescherming. Volgens een andere theorie waren de ringen bedoeld om te zorgen dat vrouwen trouw bleven aan hun man. Wanneer zij haar man bedroog, dan werden de ringen weggehaald waardoor haar nek brak.

‘Wij’

Gerelateerde voorbeelden van ‘andere’ lichaamsversieringen zijn ook bijvoorbeeld: het vervormen of platmaken van het hoofd, het platmaken van borsten bij jonge meisjes, vrouwenbesnijdenis, littekens, verlengde oorlellen. Deze voorbeelden vinden ‘wij’ als buitenstaanders vaak een vorm van mishandeling. Echter, zij vinden het normaal en voor hen zijn het uiterlijke kenmerken die iemand aantrekkelijk maken. Wij dragen bijvoorbeeld piercings of tatoeages, wat ook een vorm van lichaamsversiering is wat vaak pijn doet.

Tegenwoordig zijn wijzelf niet vies van plastische chirurgie met borstvergrotingen, liposuctie en botox. De motieven zijn vergelijkbaar: sociale druk van de maatschappij, heersende schoonheidsidealen, een behoefte aan sociale acceptatie, een garantie op een beter leven en omdat we het mooi vinden. Zijn bovenstaande ‘barbaarse’ lichaamsversieringen dan zoveel anders dan wat wij doen?

Bronnen:
en.wikipedia.org/wiki/Body_modification
nl.wikipedia.org/wiki/Lotusvoetjes
nl.gbtimes.com/leven/lotusvoetjes-stijlvol-sexy-en-extreem-pijnlijk
cultuurofversiering.wordpress.com/2014/01/03/lipplaten-in-afrika/
beautywithkaw.wordpress.com/2014/01/15/173/

Afbeeldingen: Ethiopian Tribes, Suri van Dietmar Temps op Flickr met Creative Commons licentie Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic.
A high caste lady’s dainty “little feet”, foto van Underwood & Underwood, London & New York (publiek domein).
Kayan woman with neck rings van Steve Evens op Wikimedia met Creative Commons licentie Attribution 2.0 Generic.

Robin de Bont
Robin heeft in augustus 2016 haar opleiding Culturele Antropologie afgerond en is nu in het bezit van een bijbehorend Bachelor- en Masterdiploma. Haar interesses liggen vooral bij landen als India en het eiland Bali, waar ze ook onderzoek heeft gedaan voor haar studie. India's bruidsschat en het heilige water van Balinese Hindoes waren hierbij de onderwerpen. Schrijven, culturen en de wereld zijn nog steeds haar passies en nu is ze op zoek naar een inspirerende baan waar ze haar kennis kan toepassen en verbreden. Lees meer van Robin op pindat.com.