Vandaag is een bijzondere dag. Het is Divali. Een Hindoestaans feest, waarbij de overwinning van het licht op het donker wordt gevierd. Het wordt ook wel het lichtjesfeest genoemd. Het is voor de Hindoestanen een van de belangrijkste feesten in het jaar en wereldwijd wordt met Divali een nieuw jaar ingeluid. Een feest vol gebruiken en symboliek, waarbij licht, liefde en wijsheid de belangrijkste rol spelen. Een dag voor bezinning, gericht op het goede en altruïstische in elke mens.
Licht en donker
Er wordt gebruik gemaakt van de maankalender om te bepalen wanneer Divali gevierd wordt. Dat is dus niet elk jaar op dezelfde dag, maar wel elk jaar in oktober of november, in de donkere tijd. Wanneer de nieuwe maan opkomt, wordt Divali gevierd. Over Divali bestaan vele verhalen. Zo zou het zijn ontstaan als feest op de vernietiging van de demon Narkasoer, maar wordt er ook gezegd dat de terugkeer van Koning Ram in zijn dorp na 14 jaar ballingschap gevierd wordt. In de viering speelt godin Laksmi bovendien een grote rol; de verering aan haar staat centraal. Zij is de godin van licht, rijkdom en geluk, van schoonheid moed, vruchtbaarheid en liefde. De viering van Divali staat voor de overwinning van licht op de duisternis, van goed op kwaad, wijsheid op onwetendheid en waarheid op onwaarheid. Hoewel vandaag het ‘hoogtepunt’ is
Rein en onrein
Tijdens de viering van Divali speelt reinheid een grote rol. Hoewel er veel officiële regels bij de viering van het feest komen kijken, zijn veel mensen het erover eens dat Divali ook vooral gaat om de intentie en de goedheid in je hart. De zuiverheid en reinheid van jouw innerlijk is van groot belang. Die reinheid uit zich tijdens de viering door vegetarisch te eten. Sommigen eten vijf tot zeven dagen voor Divali geen vis en vlees en zelfs geen eieren, anderen een paar dagen niet. Op Divali zelf wordt er sowieso vegetarisch gegeten. Daarnaast is de reinheid van het huis enorm belangrijk. Het huis hoort schoongemaakt te worden. Hier wordt soms al dagen van tevoren mee begonnen, maar zeker op de dag zelf is men druk bezig het huis te reinigen van al het vuil.
Een lichtjesfeest: diya’s
Nadat het huis is schoongemaakt, wordt er eten gemaakt. Behalve dat het vegetarisch is, is er vooral veel zoetigheid. Prasad is de belangrijkste zoete spijs die men speciaal maakt, omdat deze geofferd wordt. Men bidt voor het goede, waarbij er wensen voor het nieuwe jaar worden geuit. Dit gebeurt allemaal in huiselijke sfeer, met het gezin. Tegen een uur of zes, wanneer de schemering begint te vallen, worden de lichtjes aangestoken. De huizen zijn donker en kleine aardewerken schaaltjes met watten en ghee erin worden aangestoken. Deze kleine kaarsjes worden diya’s genoemd en zijn door heel het huis en op het erf verspreid. Hiermee halen de mensen het licht in huis en verdrijven ze het donker. Ze blijven tot minimaal twaalf uur in de nacht aan, omdat Laksmi rond middernacht de huizen binnenkomt. Om haar binnen te kunnen laten, worden ramen en deuren in principe opengehouden. Al wordt daar in de huidige tijd met criminaliteit wel wat soepeler mee omgegaan.
Divali in Suriname
Hindoestanen maken een groot deel uit van de bevolking in Suriname en hier wordt Divali dan ook overal gevierd. Sinds 2010 is het een nationale vrije dag. Gisteravond werden er in heel Paramaribo lichtjestochten gehouden door de straten van de stad, georganiseerd door Hindoestaanse verenigingen. Op deze manier wordt Divali ook gezamenlijk met de gemeenschap gevierd. Ik mocht gisteravond aanwezig zijn bij zo’n tocht en de viering op het tempelcomplex met speeches, zang- en dansoptredens en als afsluiter vuurwerk meemaken. Het belang van dit feest werd me duidelijk toen ik zag hoeveel mensen in de avond naar de tocht en de viering kwamen. Het complex was afgeladen vol. Velen waren gekleed in kleurrijke traditionele kledij. Bovendien bleken de Indiase ambassadeur en de leider van de Hindoestaanse politieke partij (VHP) aanwezig te zijn.
Divali is een heilig feest en een vrolijk feest. Vandaag hoor ik om mij heen in de straat de geluiden van schoonmakende mensen. Zij zijn begonnen met het reinigen van hun huis. Naarmate de dag vordert, zal het stiller worden, wanneer de tijd van bezinning komt en de lichtjes worden aangestoken. Ook ik zal vandaag schoonmaken en steek vanavond drie lichtjes aan. Vandaag is een dag om wonderen mogelijk te maken. Subh Divali iedereen.
Krijg een impressie van de tocht en de viering de avond van tevoren op Instagram.
Afbeelding: Divali in 2009 door Abhinaba Basu op Flickr, met Creative Commons licentie Attribution 2.0 Generic.
