Versos: bezongen ervaringen in Colombia

Versos in Colombia

De Colombiaanse Maria Guttierez heeft afgelopen zomer een aantal maanden in haar moederland doorgebracht om beeldmateriaal te schieten voor een korte film. Daarmee gaat ze de master visuele antropologie in Manchester afronden. Ze heeft haar dagen op de velden van twee boeren in de regio Bálsamo gesleten waar ze samen met hen op werkte. Langzaam kwam ze meer te weten over de versos, de liederen die deze mannen zingen.

Versos

De film die Maria maakt, gaat over de relatie van de boeren met hun grond en de dieren die ze hoeden. En over de manier waarop zij betekenis geven aan hun rurale levens nadat ze uit het gebied hebben moeten vluchten en nu weer terug zijn. Omgaan met hun situatie doen de boeren grotendeels door zich op hun werk te storten. Dit is voor hen een enorm belangrijk aspect van hun leven en het maakt hen wie ze zijn, doordat ze dit van kinds af aan gedaan hebben. Het vormt hun identiteit.

Deels wordt deze betekenisgeving aan hun leven, eenmaal terug in Bálsamo, vormgegeven door middel van de versos. Dit zijn liederen over hun werk en hun terrein die de boeren zelf componeren. Soms improviseren ze of bedenken ze de liederen tijdens het werk, soms komen ze samen met andere boeren uit het dorp en zingen de liederen met hun vrienden. Hoewel er versos over vele verschillende onderwerpen bestaan, besloot Maria zich te focussen op de teksten die over het grondgebied gaan en de relatie die de mannen ermee hebben nu ze er weer terug zijn.

Verlaten velden

In rurale gebieden in Colombia is het interne gewapende conflict overal aanwezig. De situatie is nu aan het veranderen, maar de boeren wonen al sinds jaar en dag in Bálsamo, waar een sterke aanwezigheid van guerrilla en paramilitaire groepen was. De boeren zaten hier middenin en het heeft hen gedwongen hun grond te verlaten. Daar blijven was geen optie vanwege een grote massamoord die er vlakbij had plaatsgevonden.

Hun boeren bestaan betekende echter alles voor ze en ze hebben altijd geprobeerd terug te keren. Het werk op hun land en met hun dieren is erg belangrijk voor ze. Op de foto is één van de boeren te zien met zijn koeien. Deze hebben de namen van zijn kleindochters; voor hem zijn ze als familie. Bovendien is de melk die ze produceren van groot belang voor de vele producten die de boeren ermee maken en waarvan ze afhankelijk zijn.

Ervaringen bezingen

De versos zijn van vertellende aard en worden veelal ter plekke verzonnen. Maria vertelde dat ze een keer met de mannen op het veld aan het werk was, toen één van hen haar plotseling vroeg of hij haar een lied mocht toezingen dat hij zojuist bedacht had. Het ging over haar proces van het maken van de film en over hoe zij de liederen mee terug zou nemen naar Engeland. Volgens haar vormen de velden en het werk ruimte voor creativiteit en het uiten van hun ervaringen.

Maria wil na de afronding van haar studie terug naar Bálsamo om de boeren haar film te laten zien en om de versos op te nemen en samen te voegen met foto’s van de omgeving als gebaar naar de boeren.

De foto is gemaakt door Maria tijdens haar veldwerk.

Inge van Rijswijk
Inge heeft van nature een interesse in de culturele mens. Voor haar bachelor Culturele Antropologie & Ontwikkelingssociologie studeerde ze een half jaar in Mexico en deed onderzoek in Ghana. De master Visual Anthropology heeft ze afgerond aan de universiteit van Manchester. Werken van haar hand zijn te vinden op www.ingevanrijswijk.com.