Als we naar het buitenland gaan voor vakantie, een langer verblijf of een heuse emigratie bereiden we ons voor op de verschillen die ons te wachten staan. Op het gebied van taal, klimaat, eten en natuurlijk ‘cultuur’. We lezen erover, kijken filmpjes of wisselen ervaringen uit met mensen, die er al eens geweest zijn. We doen als het ware aan verwachtingsmanagement, om de schok zo klein mogelijk te maken. Een cultuurschok is echter onvermijdelijk en, hoewel het misschien vreemd klinkt, ervaren we dit ook wanneer we daarna weer terugkomen in ons thuisland: de reverse culture shock.
Bewustwording
De cultuurschok heeft voornamelijk te maken met het verschil in normen, waarden en gedrag waar we ons pas echt bewust van worden wanneer we ons in een andere omgeving bevinden. Plotseling is wat wij voor normaal en vanzelfsprekend houden niet meer zo vanzelfsprekend. Het vertrouwde valt weg en het is vaak moeilijk je plek te vinden. Hoe langer je in een andere omgeving blijft, des te sterker het gevoel van onbehagen, desoriëntatie, frustratie en stress. Dat frustrerende gevoel hebben we niet meteen: men gaat vaak door een rollercoaster van emoties.
Rollercoaster
Bij aankomst heerst er in eerste instantie een gevoel van euforie en enthousiasme, omdat het nieuwe nog leuk en spannend is. Hoe langer de periode in het buitenland duurt en hoe meer men in aanraking komt met lokale bevolking, des te sterker het gevoel van frustratie wordt. Dit kan leiden tot verlangens naar thuis en het bekende: heimwee. Veel mensen zoeken in deze fase juist het vertrouwde en herkenbare op door bijvoorbeeld om te gaan met mensen uit hetzelfde land van herkomst of voedsel te eten dat ze kennen van thuis. Blijf je nog langer in het buitenland en begeef je je vaker in de nieuwe omgeving, dan begint een acceptatieproces en aanpassingsfase waarbij de nieuwe normen en waarden het nieuwe normaal worden.
Reverse Culture Shock
Als we dan na lange tijd in het buitenland weer naar huis gaan, dan gaan we een vergelijkbaar proces door. Doordat ‘het andere’ normaal is geworden, is wat voorheen normaal was weer nieuw. We zien de normen en waarden waar we mee zijn opgegroeid door een andere bril, alsof we in het buitenland thuiskomen. Ook hier ontstaat een gevoel van frustratie en onvrede in het begin en moeten we door een aanpassingsproces om ons oude normaal weer het nieuwe normaal te laten worden. We re-integreren als het ware in onze eigen maatschappij. Bovendien ervaren mensen vaak een gevoel van onbegrip van de omgeving, omdat die niet begrijpt waar de persoon doorheen gegaan is.
Wat kun je doen
Een cultuurschok is niet te voorkomen. Iedereen, die langere tijd in een nieuwe omgeving verblijft, zal ermee te maken krijgen. Wel kun je het gevoel verminderen door jezelf voor te bereiden op waar je heen gaat, open te staan voor het nieuwe en niet teveel van jezelf te vragen. Wees niet te streng voor jezelf en laat het over je heen komen. Accepteer dat je door emoties heen zult gaan en sta jezelf toe de frustratie te ervaren. Probeer bovendien te genieten van al het mooie dat je meemaakt, laat je verwonderen, ook als je weer thuis bent. Een verblijf in het buitenland maakt je levens immers rijker.
Afbeelding: PxHere
