De media zijn niet altijd even betrouwbaar, maar ontvangers nemen het zonder nadenken dikwijls in zich op. Zij vormen daarmee hun eigen mening, die door verknipte beelden vaak niet de juiste is. De Islam is hier een goed voorbeeld van. Hebben de media gelijk? Is de Islam echt zo slecht zoals zij regelmatig afgebeeld wordt?
Vaak erger ik me aan Nederlanders die stereotyperen en mensen in hokjes duwen. De laatste tijd, maar ook ‘vroeger al’, moeten vooral de moslims het ontgelden. Als antropoloog moet je onafhankelijk zijn en niet oordelen, dus dat probeer ik dan ook zo min mogelijk te doen. Helaas kan ik het velen niet kwalijk nemen als je kijkt naar wereldgebeurtenissen als 9/11 in New York, de aanslag op Charlie Hedbo in Parijs, Boko Haram in Nigeria en ISIS in Syrië. ‘Altijd weer die moslims’, is iets dat je vaak hoort van ‘Islamofoben’ en in de media. Helaas representeren de media de Islam vaak negatief, waardoor mediaontvangers verkeerde beelden binnenkrijgen over de Islam.
Om toch een weerwoord te kunnen geven en te vertellen hoe het wél zit en om proberen te begrijpen hoe de Islamitische religie en cultuur in elkaar zit, heb ik tijdens mijn halfjarige studie in Utah het vak ‘Introduction in Islam’ gevolgd. Daar heb ik gelukkig ontdekt dat de misleidde individuen uit de media niet de Islam representeren, wat eigenlijk ook wel te verwachten is. Natuurlijk is er ontzettend veel te schrijven over de Islam, echter in dit artikel komen maar enkele voorbeelden aan bod.
“Volgens de Koran is het dragen van een sluier niet verplicht. Het is bedoeld om vrouwen te beschermen.”
Mannen en vrouwen verschillen
Mannen en vrouwen zijn van nature verschillend, ongeacht religie, en kunnen daardoor ook niet altijd hetzelfde behandeld worden. Ook de Koran behandelt mannen en vrouwen niet altijd gelijk,; niet per se in het nadeel van vrouwen. Echter, door de jaren heen zijn voornamelijk geletterde mannen uit patriarchale samenlevingen de verzen uit de Koran gaan vertalen. Door herinterpretatie zijn daardoor verschillende betekenissen ontstaan, die soms nét het verschil kunnen maken voor met name vrouwen. Je kunt daarmee zeggen dat de oorsprong van de Islam dus gemanipuleerd is. In de ‘echte’ wereld zijn er omtrent de Islam in verschillende landen helaas wel grote verschillen. Dit komt echter door cultuur en niet door religie.
Sluieren
Eén van de meest bediscussieerde controversies tussen de Islam en het Westen is het sluieren van moslimvrouwen. Wij in het Westen zien jezelf bedekken als een vorm van onderdrukking en discriminatie. Moslima’s zeggen daarentegen dat de sluier niet per se iets van de Islam is. Volgens de Koran is het dragen van een sluier ook niet verplicht. Het is bedoeld om vrouwen te beschermen. Moslima’s voelen zich niet onderdrukt en zien het als een keuze om het te dragen of niet. Maar wanneer vrouwen door bijvoorbeeld familie gedwongen worden het te dragen, dan is het uiteraard lastig goed te vinden. Sommigen willen beoordeeld worden op hun intellect, niet op hun uiterlijk. Anderen vinden dat het symbool van vrouwenonderdrukking niet een gesluierde moslima is, maar juist een Westerse vrouw. Gesluierde vrouwen bezitten volgens hen nog eigenwaarde en bescheidenheid in de publieke ruimte, terwijl Westerse vrouwen moeten voldoen aan de mannelijke blik door hun lichaam te laten zien.
Uit een onderzoek van de Universiteit van Leiden blijkt dat vrouwen door het dragen van een boerka laten zien een goede moslima te zijn. Ten tweede is het een vorm van strategisch gedrag en zelfdisciplinering ten opzichte van mannen om ongewenste seksueel-getinte aandacht te voorkomen. De boerka wordt ook gezien als een bescherming van hun Islamitische identiteit. Zij tonen zo dat zij vasthouden aan de religieuze voorschriften en niet beïnvloed worden door hun omgeving. Zolang Nederlanders niet weten waar de Islam voor staat, mag er ook niet over geoordeeld worden, vinden veel moslima’s. Het dragen van een boerka laat een moslimidentiteit en een religieuze overtuiging zien. De vrouwen vinden het een aanbidding van God en een uiting van hun liefde voor Allah. Het versterkt hun gevoel van identiteit, eigenwaarde en groepsgevoel. Daarbij vinden de vrouwen de kleding gewoon mooi. Met deze kledingstijl streven ze naar een onzichtbaarheid van het lichaam.
Dus?
Dus nee, de media hebben vaak geen gelijk wanneer zij de Islam proberen te representeren en te begrijpen. Om de Islam écht te kunnen begrijpen, is echter veel meer onderzoek en begrip nodig. Een eerste stap hierbij is om je niet te laten misleiden door een onjuiste interpretatie van de Islam in media.
Afbeelding: Women Praying Jamaah, origineel van Danumurthi Mahendra op Flickr, onder Creative Commons licentie Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic.
