Ieder jaar is 21 maart de ‘dag tegen racisme en discriminatie’. Deze is in 1966 in het leven geroepen door de VN, zes jaar na de Sharpeville massacre in Zuid-Afrika. Het is een oproep aan landen, staten, organisaties en individuen om discriminatie en racisme op elk niveau te bestrijden en om stil te staan bij dit nogal altijd spelende probleem.
De tragedie van Sharpeville
Op 21 maart 1960 werden er in Sharpeville in Zuid-Afrika vreedzame demonstraties gehouden tegen de pass laws. Deze regelgeving zorgde voor separatie op basis van etniciteit en minder bewegingsvrijheid van zwarte Afrikanen. Tijdens deze demonstratie opende de politie opzettelijk een vuur op de verzamelde menigte, zonder eerder een bevel afgegeven te hebben uiteen te gaan. Ook op de vluchtende massa werd doorgeschoten en honderden mensen werden in de rug geraakt. Als gevolg van dit enorme geweld werden 69 mensen gedood en raakten meer dan 300 mensen gewond. Deze tragedie ontving wereldwijde aandacht en nu, jaren later, staat men globaal op die dag stil bij de gruwelen die het gevolg zijn van racisme en discriminatie.
Universele rechten van de mens
Ieder mens heeft recht op het toekomen van alle mensenrechten, zonder discriminatie. De VN beschrijft het recht op gelijkheid en non-discriminatie als de hoekstenen van de universele rechten van de mens. Desondanks is er in vele delen van de wereld nog altijd sprake van discriminerende praktijken zoals racistische, etnische, religieuze en op afkomst gebaseerde profilering en aansporing tot haat. Onder racistische en etnische profilering verstaat de Human Rights raad
“a reliance by law enforcement, security and border control personnel on race, colour, descent or national or ethnic origin as a basis for subjecting persons to detailed searches, identity checks and investigations, or for determining whether an individual is engaged in criminal activity.”
Vluchtelingen en migranten zijn in het bijzonder doelwit van deze profilering en haatzaaiing. In de New York Declaration for Refugees and Migrants, aangenomen in 2016, keuren de VN handelingen en manifestaties van racisme, racistische discriminatie, xenofobie en soortgelijk geweld en intolerantie jegens vluchtelingen en migranten ten zeerste af.
Focus voor vluchtelingen
Ieder jaar voert een thema rondom het probleem de hoofdtoon. In voorgaande jaren lag de focus bijvoorbeeld op de rol die (wereld)leiders spelen in het bestrijden van racisme en discriminatie, of op de lessen die we kunnen trekken uit eerder gebeurde tragedies en toepassen op de situaties van vandaag. Gezien de migratiecrisis van deze periode, ligt de focus van het thema dit jaar op migranten.
Vooroordelen en racisme
Wereldwijd vinden er activiteiten en evenementen plaats die in het teken staan van deze dag. Zo wordt in het Musée de l’Homme in Parijs de expositie ‘Nous et les autres – des préjugés au racisme’ (wij en zij – van vooroordelen tot racisme) gehouden in naam van UNESCO. Met de boodschap dat discriminatie ongelijkheid in stand houdt en angst en woede voedt.
De beste tegenhanger van racisme en discriminatie is educatie en de bewustwording van hoe racisme en discriminatie tot stand komen. Naast de erkenning van de verscheurende effecten van racisme, biedt dit ook handvatten om het te bestrijden in welke mate zich het ook voordoet. Dit gaat van kleine alledaagse vernederingen, tot grootschalige schandalen. Volgens UNESCO begint het tegengaan van racisme en discriminatie bij ons als individuen.
Opstaan tegen racisme
Ook de VN doen de oproep aan mensen waar ook ter wereld om iedere dag voor iemands rechten op te staan. Dagelijks kunnen wij bijdragen aan verdediging van mensenrechten en waar we ook zijn een (klein) verschil maken.
De dag tegen racisme en discriminatie herdenkt de levens die zijn verloren in de strijd voor democratie en gelijke rechten voor iedereen. Het heeft als doel mensen aan de negatieve consequenties van discriminatie te herinneren, maar het spoort bovenal ook aan om mensen zich aan hun plicht te herinneren op te staan tegen racisme en discriminatie. De herdenking van de tragedie in Sharpeville op 21 maart dient zo ook het bredere doel om wereldwijd stil te staan bij de miljoenen mensen die vandaag de dag nog steeds slachtoffer zijn van racisme en discriminatie.
Bronnen:
http://www.unesco.org
http://www.ohchr.org
https://www.timeanddate.com
https://fijnedagvan.nl
http://www.un.org
Afbeelding: Unity van Phillip Taylor op Flickr met Creative Commons licentie Attribution-ShareAlike 2.0 Generic.
