Woonachtig zijn in Engeland in december betekent dat ik niet om kerstmis heen kan. Kerst wordt hier groots gevierd en is een familieaangelegenheid. Nu er steeds meer kerstbomen, versieringen en lichtjes in het straatbeeld en de huizen verschijnen, vroeg ik me af hoe de kersttraditie zich internationaal heeft ontwikkeld en hoe kerstmis elders ter wereld gevierd wordt.
Kerst in een notendop
Kerst is een christelijke traditie die de geboorte van Jezus viert. Tegenwoordig wordt dat op 25 december gedaan, maar de eigenlijke geboortedag van Jezus is niet bekend. In de derde eeuw na Christus werd deze datum vastgelegd en in de achtste eeuw verspreidde de viering zich door Europa. Dit ging toen veelal gepaard met onzedig gedrag waardoor kerst in de 17e eeuw volgens de wet verboden werd. Toen de Duitse prins Albert in de 19e eeuw met de Engelse koningin Victoria trouwde en zij de traditie van een versierde kerstboom meebracht, ontsprong de viering pas zoals die ons tegenwoordig bekend is. Het geven van cadeaus verwijst oorspronkelijk naar de giften die de Wijzen meebrachten naar de stal waar Jezus geboren werd. Deze uitingen van kerstmis hebben zich verspreid over Europa en naar Amerika.
Europese kerstgebruiken
Uiteraard vieren we in Nederland Sinterklaas, de oude goedheilig man waar de iconische kerstman van is afgeleid. Maar Europa kent nog meer bijzondere kerstgedachten. In Tsjechië gooien vrijgezelle vrouwen, naar het schijnt, een schoen over hun schouder, terwijl ze met hun rug naar een deur staan. Valt de schoen met de neus richting de deur, dan zal de vrouw in het aankomende jaar trouwen.
Grieken kijken uit voor Killikantzeri; kabouters die gedurende twaalf dagen voorafgaand aan kerst rampspoed veroorzaken, terwijl Finnen kerstavond doorbrengen in de sauna.
Een Koptische kerst
Koptische christenen gebruiken een andere kalender dan de gregoriaanse kalender die westerse landen hanteren. Hierdoor verschuift de datum waarop zij kerst vieren iedere 128 jaar, en valt deze tegenwoordig op de gregoriaanse 7 januari – Koptisch 29 Kiahk. Drieënveertig dagen voorafgaand aan kerstmis, eten Koptische Orthodoxe christenen volgens een veganistisch dieet.
In Rusland en Oekraïne begint men met een twaalf-gangen menu op het moment dat de eerste ster op zes januari verschijnt. In Egypte gaat de kerstman, voor de kleine christelijke bevolking, door onder de naam Baba Noël.
De Latijn-Amerikaanse kerstgedachte
Een groot deel van Latijn-Amerikaanse landen is katholiek en kerst, navidad, wordt hier groots gevierd. In Puerto Rico is het een gebruik dat vrienden tegen de avondklok verzamelen en gedurende de avond verschillende huizen bezoeken. De bewoners van die huizen moeten zich volgens de traditie bij de groep voegen, waardoor deze groter en groter wordt. In Mexico vindt er vanaf zestien december tot aan kerstavond elke avond een optocht plaats, gedurende welke de geboorte van Jezus wordt nagespeeld en piñatas, ballen van papier-maché gevuld met lekkers, kapot worden geslagen.
Geseënde Kersfees
Dit zegt men tegen elkaar in Zuid-Afrika gedurende de kerstdagen, die daar midden in de zomer vallen. Vanwege de geschiedenis die Zuid-Afrika heeft met Groot-Brittannië, heeft het land veel van de traditie overgenomen. De kerstman gaat hier door onder de naam Sinterklaas, of Kersvader. Ook in Indonesië noemt men de kerstman Sinterklass, vanwege de banden met Nederland. Ondanks dat dit land voor het grootste deel Moslim is, viert de christelijke tien procent van de bevolking – meer dan de gehele Nederlandse bevolking – wel degelijk kerstmis.
Bronnen
www.whychristmas.com/cultures/
www.todayifoundout.com/index.php/2010/12/christmas-traditions-from-around-the-world-infographic/
www.history.com/topics/christmas/christmas-traditions-worldwide
Afbeelding: origineel van rabas’ garage op Flickr, gepubliceerd met Creative Commons licentie Attribution-NonCommercial-NoDerivs 2.0 Generic.
