Op 22 oktober verscheen het boek Hartslag van historisch filosoof en schrijfster Miriam Guensberg. Het gaat over de psychologische gevolgen van oorlogsgeweld die generaties lang ontwrichten.
Guensbergs Pools-Joodse vader verloor een groot deel van zijn familie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar vader zelf en twee ooms overleefden. Met haar boek vraagt ze aandacht voor de nasleep die oorlogsgeweld heeft op volgende generaties.
Israël en Gaza
Hoewel Hartslag fictief is, is het gebaseerd op feiten. ‘Ik heb zelf ervaren hoe mijn Pools-Joodse vader door de oorlog geschonden is’, vertelt Miriam Guensberg. ‘Zijn ouders, mijn opa en oma, zijn op gruwelijke wijze vermoord door de nazi’s. Dat draag ik met me mee. Het bepaalt mijn manier van voelen, reageren en kijken. Het lukt me niet om er niet over te schrijven. Het is nooit dat ene gruwelijke moment, het blijft doorwerken. Hoe moeten al die onschuldige burgerslachtoffers in Israël en Gaza, als ze het al redden, het later aan hun kinderen en kleinkinderen vertellen? En wat is het effect daarvan op hun verdere leven?’
Holocausttrauma
De laatste dagen staan bij Miriam in het teken van een intens contact met haar Joodse familie in Israël. ‘Mijn nichten waren al getraumatiseerd door de wreedheden die hun ouders hebben doorstaan in de concentratiekampen. Mijn oom is daar letterlijk door de geallieerden onder de dode lichamen vandaan getrokken. De barbaarse geweldsdaden van Hamas triggeren deze trauma’s. Het raakt mij ook diep. Mijn opa en oma werden met 700 Joden afgevoerd naar een begraafplaats in hun dorp. Daar moesten ze een kuil graven, toekijken hoe de honderden voor hen zich uitkleedde, en hoe ze vervolgens werden doodgeschoten. Daarna werden mijn grootouders als laatste vermoord. Als je je naasten op zo’n onvoorstelbaar laffe manier verliest, gaat dat in je botten zitten, in je ziel, ook als kind.’
Vreedzame oplossing
Door individuele verhalen te vertellen, op een invoelbare manier, hoopt Miriam dat er meer oog voor de gevolgen van al dat geweld zal zijn. En er op vreedzame wijze iets aan gedaan kan worden. ‘Laat wraak niet de leidraad van de oplossing zijn’, zegt ze. ‘Ik keur de gruweldaden van Hamas af. Maar ik zie dat de Palestijnen net zo goed slachtoffer zijn. Ik ben het ook niet eens met de manier waarop Netanyahu al die jaren politiek bedreven heeft. Het zijn altijd de machthebbers die met elkaar vechten, en het gewone volk is de dupe. Dit Palestijnse conflict bestaat al heel lang. De hele wereld weet dat, maar doet er niets aan. Er is alleen een vreedzame oplossing voor beide partijen mogelijk als er internationale hulp komt.’
Geweldsgeneraties
‘Ook in mijn nieuwe roman Hartslag heb ik over gruwelijke moordpartijen verteld. Uit puur verzet tegen de massale en anonieme dood die veel slachtoffers toen en nu nog steeds treft. En helaas ook hun toekomstige generaties. Maar is het ook een zoektocht naar hoop.’ Veel van Guensbergs boeken verkennen de gebeurtenissen van de Holocaust. De vrouw in Hartslag bevrijdt zich uit een jarenlange narcistische relatie en gaat alleen wonen op het platteland. Daar overdenkt ze haar leven: haar kinderloosheid en oude liefdes, en de moederwarmte die ze niet heeft ontvangen. Als ze dieper afdaalt naar haar jeugdjaren komt ze terecht bij de suïcide van haar Pools-Joodse moeder, die haar hele familie verloor tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Voor meer informatie over het boek, het lezen van een fragment of om het te bestellen, bezoek www.uitgeverijdekring.nl/hartslag.
