Leuk die keurmerken, maar wie controleert dat?

Critici zeggen wel eens: leuk die keurmerken, maar wie controleert dat? Gaat er niet eens wat mis in het toewijzen van een keurmerk? Hoewel dat misschien niet te voorkomen is, zijn er flinke criteria waar producenten aan moeten voldoen en behoorlijke tests die hun producten moeten doorstaan eer ze een eerlijk certificaat krijgen. En laten we wel wezen. Zonder keurmerken geen eerlijk loon voor vele producenten in onder meer Azië, Latijns-Amerika en Afrika. In de hedendaagse wereldeconomie blijft armoede zonder eerlijke handel in stand. Keurmerken doorbreken die vicieuze cirkel, zoals Max Havelaar het zegt. Ik heb er een aantal voor je op een rij gezet.

Allereerst wat over FLO-eV (Fairtrade Labelling Organizations International). FLO-eV is de overkoepelende organisatie voor Fairtrade organisaties. Door aan strenge criteria te voldoen, willen deze organisaties jou laten weten dat de eerlijke oorsprong van hun product geloofwaardig is. De FLO-eV beheert deze criteria en stelt ze vast.

Dan heb je ook nog FLO-Cert, het orgaan dat Fairtrade certificaten uitdeelt, los van FLO-eV. Wel 250 evaluatiecriteria moeten producten doorstaan voordat ze het keurmerk krijgen. Om Fairtrade gecertificeerd te zijn, moeten ze voldoen aan de volgende eisen:

De producenten, zoals boerenorganisaties in ontwikkelingslanden, ontvangen minimaal een minimumprijs waarmee ze de kosten van een sociale en milieuverantwoorde productie dekken.
Ook krijgen de producenten een ontwikkelingspremie waarmee ze projecten in hun gemeenschap, bijvoorbeeld in het onderwijs, kunnen opzetten. Deze premie heeft niets met de wereldmarktprijs van doen.
De contracten met kopers of invoerders worden afgesloten voor een lange periode, zo vaak als kan.
De lokale productie is inzichtelijk.
Arbeiders werken in menswaardige arbeidsomstandigheden. Geen kinder- en dwangarbeid en ook geen ‘hongerlonen’.
Op het milieu waarin de exportproducten worden geteeld, zijn de producenten spaarzaam.

GOTS

GOTS staat voor Global Organic Textile Standard. Het is een graadmeter voor organische stoffen, wereldwijd. Voordat textiel een dit certificaat ontvangt, worden de biologische vezels langs een ecologische en sociale lat gelegd. Dit alles heeft tot doel om eisen te definiëren voor ecologisch textiel; van het oogsten van de grondstoffen tot het kwalificeren van voldoende organisch materiaal in de stof. Dit geeft jou de zekerheid dat je textiel van biologische komaf aanschaft.

In de beoordeling hiervan worden zeker ecologisch aspecten meegenomen. Zo moeten onder meer kleur- en geurstoffen aan zekere milieu- en toxische criteria voldoen. Een afvalwaterzuiveringsinstallatie, bijvoorbeeld, is verplicht.

Het GOTS certificaat wordt alleen gegeven aan textiel dat meer dan 70% organisch materiaal bevat en wordt bestempeld als ‘made with organic’. Echter, textiel dat gelabeld is als ‘organisch’, moet uit tenminste 95% biologische vezels bestaan.

Fairtrade

In Nederland is Max Havelaar eigenaar van dit keurmerk. Niet alleen etenswaren krijgen de Fairtrade stempel, ook non-food wordt ermee gecertificeerd. Fairtrade staat voor eerlijke handel; makers en producenten in ontwikkelingslanden krijgen een eerlijk loon voor hun diensten en hun arbeid. Dan heb je het met name over goederen die vanuit ontwikkelingslanden naar het westen worden geëxporteerd. De prijs wordt niet bepaald door de verhoudingen op de internationale markt.

Strenge milieu-eisen zijn eveneens een criterium binnen het Fairtrade keurmerk.

Fair Wear Foundation

Fair Wear Foundation (FWF) is – in tegenstelling tot wat veel mensen denken – geen keurmerk. Iedereen kan zich aansluiten bij Fair Wear als ze de intentie hebben om ethisch te werk te gaan. Dat betekent dat bedrijven in allerlei stadia lid kunnen zijn van Fair Wear, dus ook bedrijven waar nog heel veel mis is. FWF werkt met merken, fabrieken, NGO’s, vakbonden en soms met overheden om arbeidsomstandigheden te verbeteren in Azië, Afrika en Europa. FWF heeft in Europa meer dan 80 leden die meer dan 120 merken representeren. Deze producten worden door meer dan 20.000 detailhandelaren verkocht.

FWF brengt vele oplossingen in de praktijk om arbeidsomstandigheden te verbeteren. Want, zo zeggen ze, ‘er is niet één enkele oplossing aan te dragen.’ Dat betekent dat FWF zorgt dat bedrijven stap voor stap werken aan het verbeteren van de werkomstandigheden. Het betekent ook de samenwerking van een groot aantal stakeholders. Tegelijkertijd betekent het verantwoordelijkheid van ons allemaal, zo laat de organisatie weten.

Eerlijk winkelen

Wil jij ook eerlijke mode en Fairtrade producten kopen? In onze webshop verkopen we Fairtrade producten van over de grens. Op verzamelwebsites als Project CeCe en FairFrog vind je op één site eerlijke mode, woonaccessoires en andere artikelen die de wereld een beetje mooier maken.

Voor meer informatie over keurmerken, surf naar:

Bronnen:
maxhavelaar.nl/wat_is_fairtrade
nl.wikipedia.org/wiki/Eerlijke_handel

Afbeelding: Krama Yu, een workshop waar de bekende kramavan Cambodja geweven worden, nabij Siem Reap. De medewerkers krijgen hier eerlijk loon. © Anne-Jitske.