De in Brabant geboren en getogen Ester van Steekelenburg is via Amsterdam in Hong Kong terechtgekomen en tegenwoordig werkt ze al zo’n jaar of twintig als planoloog/stadseconoom. Het mede door haar opgerichte bedrijf Urban Discovery is door heel Azië werkzaam voor instanties, zoals de Wereldbank en de Aziatische Ontwikkelingsbank, lokale overheden en projectontwikkelaars op het gebied van stadsvernieuwing en behoud van cultureel erfgoed. Maar ook voor de particuliere markt is haar werk deze dag toegankelijk en dat in de vorm van de iDiscover City Walk app.
“De iDiscover City Walk App probeert bewoners en bezoekers te wijzen op bijzondere plekken in de authentieke buurten van een stad.”
Het laatste jaar van haar studie Planologie bracht Ester door in de Zuid-Chinese stad Xiamen. Ze studeerde er Chinees en deed daarnaast onderzoek naar de enorme veranderingen in de grond- en vastgoedmarkt in China. ‘Dit was in de jaren ’90 nogal “hot topic” en ik kreeg vervolgens een aanbod van de Universiteit van Hong Kong om op dat onderwerp te promoveren.’ De keuze was snel gemaakt en in maart 1997, een paar maanden voor de handover, verhuisde ze naar Hong Kong.
Achttien jaar later is Hong Kong nog steeds de plek waar Ester vertoeft. Wat maakt Hong Kong nu haar thuis?
‘De enorme energie en “can do” houding in deze stad werkt aanstekelijk en maakt dat je zelf ook zin hebt om er flink tegenaan te gaan,’ laat Ester weten. ‘Hong Kong is dynamisch en intens, maar tegelijkertijd ook een plek waar je makkelijk aan alle hectiek kan ontsnappen in de vele berg- en natuurgebieden die de stad rijk is. Voor mijn man die in de financiële sector werkt, is Hong Kong een interessante plek om te zijn en voor mij een ideale uitvalsbasis voor mijn werk door heel Azië.’
Cultuurverschillen
Ester laat weten dat Hong Kong een supermoderne stad is, maar dat de samenleving eigenlijk nog vrij conservatief is. ‘Zowel privé als zakelijk zijn verhoudingen erg hiërarchisch en dat is als Nederlander af en toe lastig. Kinderen gehoorzamen vanzelfsprekend hun ouders en hun juf of meester. De baas is hier ook echt de baas. Je kan je voorstellen dat etentjes met familie, werkoverleggen, maar ook bijvoorbeeld colleges hier een totaal andere dynamiek hebben.’
Onderwijs
‘Sinds ik kinderen heb, ben ik nogal gefascineerd door de Chinese obsessie met onderwijs,’ zegt Ester. Kosten nog moeite worden gespaard om kinderen op de juiste scholen te krijgen en te houden en dat gaat best ver volgens Ester. ‘Zorgvuldig samengestelde portfolio’s voor de peuterschoolselectie, vioolles voor peuters en wiskunde-bijles vanaf de kleuterschool behoren daartoe. Slimme kindjes dus? Ja, in de regel academisch begaafd, maar als het gaat om zelfstandig, creatief en probleemoplossend te werk gaan, is dat wellicht niet hun sterkste kant.’
“Met de app ben je meteen thuis in een vreemde stad: You can get lost without getting lost!”
Behoud van cultureel erfgoed
Ester’s missie is om cultureel erfgoed te behouden voor een levendige en leefbare stad. Ze vertelt: ‘Ik werk al bijna twintig jaar in de stedelijke planning door heel Azië en raakte steeds meer gefrustreerd doordat door de snelle groei en modernisering aan deze kant van de wereld veel steden steeds meer op elkaar lijken. Van Beijing tot aan Bangkok schieten glimmende kantoor- en woontorens als paddenstoelen uit de grond, terwijl ondertussen in rap tempo oude gebouwen met de grond gelijk worden gemaakt. Met het verdwijnen van die gebouwen verdwijnt niet alleen het karakter en de identiteit, maar ook het immateriële erfgoed: de bedrijvigheid, de verhalen, de tradities en veel meer. Lerend van de fouten die elders gemaakt zijn – ook in Nederland waar in de jaren ‘60 vergevorderde plannen circuleerden om de Amsterdamse grachten te dempen – proberen we particulieren, overheden en projectontwikkelaars te overtuigen van de economische, culturele en sociale waarde van erfgoed.’
“Van Beijing tot aan Bangkok schieten glimmende kantoor- en woontorens als paddenstoelen uit de grond, terwijl ondertussen in rap tempo oude gebouwen met de grond gelijk worden gemaakt.”
De iDisover City Walk apps
‘De iDiscover City Walk App probeert bewoners en bezoekers te wijzen op bijzondere plekken in de authentieke buurten van een stad,’ vertelt Ester. ‘Eettentjes waar je wellicht anders niet zo snel naar binnen zou gaan, winkeltjes met bijzondere lokale producten die je nooit zouden opvallen, café’s verstopt in steegjes achter wolkenkrabbers en tempels die vergeten lijken. Ook hier is onze motivatie om mensen meer bewust te maken van hun stedelijke omgeving.’ Daarnaast proberen Ester en collegae wat meer klanten richting de oude ambachten en kleine ondernemers te sturen voor wie het in deze tijden van verandering zo moeilijk is om het hoofd boven water te houden. ‘Bovendien werken we in elke stad samen met een lokale organisatie die zich bezighoudt met erfgoed, die via de app hun boodschap bij een breder publiek onder de aandacht kan brengen, maar voor wie de app bovenal een interessante inkomstenbron kan opleveren; zij krijgen namelijk de inkomsten van de in-app aankopen.’
Respons op de apps in Azië
‘De App is pas een halfjaar live en alleen nog beschikbaar op iOS (Android in Q2 2015) en toch hebben we al meer dan 5.000 downloads. Maar belangrijker nog zijn de reacties die we krijgen: ‘Ik woon hier al mijn hele leven, maar ik heb vandaag plekjes gezien waarvan ik niet wist dat ze bestonden!’ Als we dat horen, dan weten we dat we ons werk goed hebben gedaan,’ aldus Ester.
Ester in Sham Shui Po
Behoud lokale gebruiken
‘Het is een illusie om te denken dat we alles kunnen houden zoals het is,’ vertelt Ester. ‘Dat hoeft ook niet, verandering is inherent aan ontwikkeling en dat is ook goed; zolang het nieuwe maar respect heeft voor het oude. Het oude hoeft niet per se plaats te maken voor het nieuwe. Het oude kan ook worden herontwikkeld naar een nieuwe bestemming dat in deze tijd past. Dat is precies waar de we de aandacht op willen vestigen.’
“Het is een illusie om te denken dat we alles kunnen houden zoals het is. Dat hoeft ook niet, verandering is inherent aan ontwikkeling en dat is ook goed; zolang het nieuwe maar respect heeft voor het oude.”
Historische plekken, winkels, bars en restaurants in kaart gebracht
‘In Hong Kong doen we het speurwerk grotendeels zelf met ons team – waaronder een aantal Hong Kongers – en een aantal vrijwilligers die het leuk vinden om op verkenning uit te gaan en te fotograferen. Dat is zonder meer het leukste aspect van ons werk. Daarnaast gaat er een hoop tijd zitten in het natrekken van feiten en achtergrondinformatie om de verhalen compleet en interessant te maken. Onze grootste uitdaging is om de wandelingen up-to-date te houden.’
Ester: ‘Op onze andere bestemmingen werken we samen met organisaties die zich bezighouden met het lokale erfgoed, buurtverenigingen of scholen, waarbij we gezamenlijk onderzoek doen, de straat op gaan, foto’s maken en teksten schrijven. Dat zijn hele intensieve periodes van hard werken, maar stuk voor stuk fantastische ervaringen.’
Over vijf jaar
‘We willen langzaam uitbreiden naar andere steden in Azië. We hebben al aanvragen van organisaties van India tot Cambodja om samen apps te maken. Waar we een goede klik hebben met de lokale partner, gaan we aan de slag.’
Download de apps for Hong Kong, Yangon, Bali & Java in the AppStore: iDiscover City Walks
