EU-Migranten uit onder meer Midden-, Oost- en Zuid-Europa lukt het vaak een bestaan op te bouwen in Nederland. De meesten zijn dan ook positief over hun leefsituatie. Toch ervaart deze groep ook problemen, met name op het gebied van werk, huisvesting en taal. Daarnaast blijkt het voor EU-migranten lastig om betrouwbare informatie te vinden of te krijgen over praktische zaken zoals huisvesting, werk, taallessen en de regels in Nederland. Dit blijkt uit een verdiepende studie van Kennisplatform Integratie & Samenleving onder bijna 60 EU-migranten uit 8 verschillende landen.
Bijna alle geïnterviewde migranten, afkomstig uit landen als Polen, Bulgarije, Italië en Spanje, zijn blij dat ze naar Nederland zijn gekomen. De voornaamste reden daarvoor is dat zij er financieel op vooruit zijn gegaan. Daarnaast vinden de migranten dat het onderwijs en andere voorzieningen goed geregeld zijn in Nederland. Het merendeel van de EU-migranten loopt echter, mede als gevolg van weinig voorbereiding in het land van herkomst, tegen veel praktische problemen aan en is daarom op zoek naar informatie en concrete hulp. ‘EU-migranten zoeken de antwoorden op hun vragen vaak in hun informele netwerk, bij familie, vrienden of een collega,’ laat onderzoeker Betty Noordhuizen weten. ‘Ze weten de informatie van bijvoorbeeld het Rijk en de gemeente niet goed te vinden. Ook maken ze regelmatig gebruik van tussenpersonen. Zij kunnen migranten goed op weg helpen, maar maken soms ook misbruik van de afhankelijke positie van de EU-migranten. Vooral laagopgeleide EU-migranten lijken kwetsbaar te zijn voor malafide tussenpersonen.’
Hindernissen door gebrekkige taalbeheersing
EU-migranten vinden relatief gemakkelijk een baan in Nederland. Vaak zijn dit echter onzekere banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Een baan vinden die past bij hun opleidingsniveau is lastiger, met name door hun beperkte taalvaardigheid. Bij kennismigranten die in het internationale circuit werken, speelt dit veel minder, omdat zij op de werkvloer Engels spreken. Het blijft ook lastig om geschikte, betaalbare huisvesting te vinden, waardoor men vaak aangewezen is op de particuliere sector.
Specifiek voor arbeidsmigranten spelen daarnaast andere problemen. Regelmatig wonen zij via de werkgever in accommodaties die ze met vreemden moeten delen. Dat levert spanningen op. Mede omdat zij met hun baan ook hun woning zouden verliezen, is het voor deze groep moeilijker om tegenover hun werkgever op te komen voor hun rechten.
Aan veel hindernissen die de EU-migranten ervaren, ligt ten grondslag dat ze – zeker in het begin – de Nederlandse taal niet beheersen. Dit belemmert bij het vinden van een baan en het begrijpen van brieven en formulieren van officiële instanties. Ook verloopt bijvoorbeeld een bezoek aan de huisarts en het contact met de school van hun kinderen lastiger.
Aanbevelingen voor verbetering van het integratieproces
Op basis van gesprekken met EU-migranten, maar ook met medewerkers van (informele) informatiepunten en andere sleutelfiguren, doen de onderzoekers enkele suggesties voor gemeenten en andere instanties om EU-migranten beter te laten integreren in de Nederlandse samenleving. Ten eerste wordt aanbevolen om de EU-migranten bij het moment van registreren in de gemeente van informatie te voorzien over praktische zaken als het vinden van werk en huisvesting. Noordhuizen: ‘Instanties kunnen bijvoorbeeld overwegen om informatie in de taal van de migranten aan te bieden. Face-to-face contact is daarbij erg belangrijk. Dit kan bijvoorbeeld bij een fysiek informatiepunt.’ Daarnaast kan de gemeente samenwerken met migrantenorganisaties die al contact hebben met de doelgroep.
Een tweede aanbeveling luidt om meer te investeren in het leren van de Nederlandse taal aan EU-migranten. Dat kan door hen informatie te geven over cursussen of hen een (kosteloos) aanbod te doen. Tot slot zouden gemeenten moeten investeren in het krijgen van een beter beeld over wie de EU-migranten zijn die zich in hun gemeente vestigen. Wat is hun leeftijd, wat is de gezinssamenstelling en welke verblijfsduur hebben zij voor ogen? Ontwikkel dan, in samenspraak met migrantenorganisaties en/of sleutelfiguren, een aanpak om deze groep te kunnen ondersteunen bij hun integratie. Zo kan worden voorkomen dat zelfs jaren na de vestiging, een migrant nog geen deel uitmaakt van de lokale samenleving.
Toekomstagenda
Meer aanbevelingen voor het gemeentelijk beleid rond het integratieproces van EU-migranten worden geformuleerd in een toekomstagenda die in januari 2016 door het Kennisplatform Integratie & Samenleving wordt gepresenteerd.
Klik hier om naar de publicatie van de verdiepende studie te gaan.
