Na drie jaar interessante vakken, ervaringen en ontmoetingen, heb ik mijn studie Culturele Antropologie, mogen afsluiten met het schrijven van een scriptie. Deze ging over Rastafari, mensen met een ideologie die is gegrond in de Europese overheersing van Afrika.
Het doel van het onderzoek was uit te zoeken welke functie symboliek heeft voor Rastafari die zich in diaspora, oftewel buiten Afrika, bevinden.
Een bruine man met dreadlocks
Bij Rastafari had ik, net als velen, een beeld van een bruine man met dreadlocks die een joint rookt. Voor een deel klopt dit beeld, al bleek dat tijdens het veldwerk dat ik in Ghana heb uitgevoerd onder Rastafari, er een hoop interessante ideeën en beweegredenen schuilgaan achter de wilde haren, de wiet en reggaemuziek. Geprikkeld door de ontdekkingen die ik in Ghana heb opgedaan, wilde ik deze groep mensen beter begrijpen en besloot mijn scriptie aan hen te wijden.
Verzetsidentiteit
Om Rastafari te begrijpen is het belangrijk om, zoals zo vaak, naar het verleden te kijken. In de zestiende tot en met de negentiende eeuw zijn meer dan tien miljoen Afrikanen naar Amerika en het Caribische gebied verscheept, waar zij voor Europese plantagehouders moesten werken. De slavernij manifesteerde zich zowel in de fysieke arbeid, als in een onderdrukking op ideologisch niveau. De culturele normen, waarden en tradities van Afrikanen werden door Europeanen tot in de kleinste details afgeschilderd als negatief en achterlijk. Een aantal wetenschappers betoogt dat de slaven zich echter niet gewonnen wilden geven en zich op elke mogelijke manier verzetten. Er ontstond zo een bepaalde verzetsidentiteit onder de slaven en hun nakomelingen waarin Afrikaanse gebruiken, inheemse aspecten en Europese invloeden samensmolten.
Voor Rastafari maken symbolen hun positie in de wereld betekenisvol en begrijpelijk.
Symbolen
Rastafari wordt bezien als een reactie op de onvrijheden van de slavernij. Naast de verzetsgeest, kijkt de beweging naar de raciale wortels en construeert zo een etnische identiteit welke gericht was op Afrika, het moedercontinent waar de slaven van afgesloten waren. Op deze manier vormde Rastafari een wereldbeeld voor Afrikanen in diaspora, die werd vormgegeven aan de hand van symboliek. Symbolen helpen mensen in het structureren van een leefwereld. Voor Rastafari maken symbolen hun positie in de wereld betekenisvol en begrijpelijk.
Iconisch wereldbeeld
Rastafari hebben een iconisch wereldbeeld waarin zij de afstammelingen zeggen te zijn van een Ethiopische koning, die de nazaat zou zijn van Salomon. Door zich te beroepen op Bijbelse komaf, geven ze een sacrale lading aan hun symboliek en verantwoorden zo hun wereldbeeld. Deze symboliek bestaat onder andere uit dreadlocks, de kleuren rood, geel, groen en zwart, en het roken van cannabis;verwijzingen naar Afrika en dus naar de wortels van Rastafari. Daarnaast hebben Rastafari zich een manier van praten eigen gemaakt met welke zij hun verzetshouding kunnen uiten. Dit taalgebruik komt terug in reggae en deze muziek heeft bijgedragen aan de verspreiding van de principes van Rastafari. Het geheel aan symbolen van Rastafari heeft een identiteit vormgegeven en ingevuld die Afrikanen in diaspora helpt met het omgaan met hun positie in de wereld.
[tabs]
[tab title=”Diaspora”]
‘Diaspora’, letterlijk ‘verstrooiing/verspreiding’, wordt als term in de antropologie gebruikt om omvangrijke verspreiding van een volk over verschillende werelddelen aan te geven. In het geval van Rastafari duidt het op het gevolg van de slavenhandel tijdens de 17e en 18e eeuw in Afrika.[/tab]
[/tabs]
Afbeelding: © Inge van Rijswijk
